Dış Gebelik
Dış (Ektopik) Gebelik Nedir?
Rahim kavitesi (boşluğu) dışında bir alana gebelik kesesinin yerleşmesi durumudur. Sıklıkla rahim ile yumurtalıklar arası bağlantıyı sağlayan tüplere yerleşim gözlenir. Sonraki sıklıkla yerleşim gösterdikleri yerler karın boşluğu, yumurtalıklar, rahim ağzı (serviks) veya nadiren eski sezaryen bölgesidir.
Dış Gebeliğe Neden Olabilecek Risk Faktörleri Nelerdir?
- Tüpleri ve karın içerisine yayılacak kadar ilerlemiş pelvik enfeksiyon öyküsü (tüplerin içerisindeki silyalarda (tüycüklerde) süpürme fonksiyon kaybı nedeniyle)
- 35 yaş üstü gebelikler
- Endometriozis veya geçirilmiş endometrioma (çikolata kisti) operasyonu öyküsü
- Pelvik veya tubal cerrahi öyküsü (karın içerisinde yapışıklıklara neden olabileceği için dış gebeliğe neden olabilmektedir.)
- Dış gebelik geçirmiş olmak (Dış gebelik geçirmiş olanlarda sonraki gebeliğin dış gebelik olma ihtimali artar.)
- Sigara içmek tüplerdeki süpürme fonksiyonunda yavaşlamaya ve dış gebelik oluşma ihtimalinde artışa neden olur.
- Yardımcı üreme teknikleri veya tüp bebek tedavisi uygulanmış olması
Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?
- Bazen hiçbir belirti olmayabilir. (Asemptomatik)
- Adet gecikmesini takiben yapılan kan testinde (bHcg) düzenli artış gözlenememesi
- Alt karın bölgesinde ve kasıklarda ağrı
- Vajinal kanama olması (gebelik testi pozitifken)
- Baş dönmesi, sersemlik hissi, halsizlik, bulantı veya kusma gibi şikayetler olması
- Omuza yansıyan ağrı
Dış Gebelikte Nasıl Tanı Konulur?
Öncelikle jinekolojik muayeneye eşlik eden ultrasonografi ve kan testleri yapılmalıdır. Şüphelenilen durumda ileri tetkikler istenmelidir.
İleri tetkik olarak doppler ultrasonografi ile değerlendirilme düşünülebilir.
Dış Gebelik Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Öncelikle tanıdan emin olunması gerekmektedir. Tanı için bazen takip gerekebilmektedir. Takip için hastanın genel durumunun stabil olması ve aciliyet arz eden bir durumunun bulunmaması gerekmektedir.
- Bazı durumlarda herhangi bir tedavi uygulamaya ihtiyaç olmadan kendiliğinden de düşük gerçekleşebilmektedir. Bu nedenle yakın takip oldukça önem arz etmektedir.
- İlk tedavi seçeneği medikal (ilaç tedavisi) seçenekleri olmaktadır. İlaç tedavisi uygulanması uygun bulunan hastalarda sıklıkla tercih edilen ilaç Metotreksat isimli hücre büyümesini durdurucu bir ilaçtır. Bu ilaç verildikten sonra belirli gün aralıklarıyla b-HCG dediğimiz kanda gebelik testi ve tam kan sayımı değerleri ile takip yapılması gerekmektedir. Nadiren istenilen değerler oluşmazsa ek doz uygulama gerekebilmektedir.
o Metotreksat tedavisinde özellikle karaciğer fonksiyonlarının da normal olması ve takibi gerekmektedir.
o Metotreksat tedavisi almış olan kadınların mutlaka en az 3 ay etkin bir korunma yöntemi kullanması gerekmektedir.
o Karaciğer fonksiyonlarını etkileyen rahatsızlığı bulunanlarda ve emziren kadınlarda metotreksat tedavisi uygulanamaz.
- Acil durum varsa veya ultrasonda gözlenen bir dış gebelik odağı ve içinde bebeğe ait kalp atışı alanı mevcutsa acil ameliyat planlanmalıdır.
- Operasyon açısından sıklıkla laparoskopi dediğimiz kapalı ameliyat yöntemi tercih edilir ve hastanın bireysel durumu değerlendirilerek ameliyat sırasında problemli tüpün çıkarılması veya sadece dış gebelik alanının boşaltılması planlanabilir.
- Aciliyeti bulunan dış gebelik alanının patlaması ve iç kanama olan durumlarda laparotomi dediğimiz açık ameliyat yöntemi de tercih edilebilmektedir.
- Eşler arası kan uyuşmazlığı olması durumunda mutlaka 72 saat içinde Anti D İmmunglobulin (kan uyuşmazlık tedavisi) uygulanmalıdır.
Dış Gebelik Geçirenlerde Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?
- Özellikle yeniden gebelik oluşması durumunda dış gebelik durumunun tekrarlayabileceği unutulmamalı ve minimum 3-6 ay arası mutlaka gebelikten etkin bir korunma yöntemi tercih edilmelidir.
- Yaşanılan süreçte psikolojik olarak duygu durum değişiklikleri olabileceği unutulmamalı ve ihtiyaç olması halinde profesyonel destek (psikoterapi) almaktan kaçınmamak gerekmektedir.
- Metotreksat gibi ilaç tedavisi ile tedavi olan kişilerin sağlıklı beslenmeye ve eksik vitaminlerini takviye etmeye ihtiyaçları olacaktır.