Tüm Yönleri İle Emzirme ve Faydaları

Anne sütü; anneler ve bebekleri için sağlığa olan kanıtlanmış faydaları nedeniyle yenidoğan bebekler için en uygun beslenme ve hastalıklardan korunma kaynağıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Amerikan Pediatri Akademisi (APA), Amerikan Kadın Doğum ve Jinekologlar Koleji (ACOG) ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından da yaşamın ilk 6 ayı boyunca yalnızca anne sütü ile beslenme ve ardından tamamlayıcı gıdaların eklenmesiyle 2 yıl süreyle anne sütüne de devam edilmesi önerilmektedir.

Doğumdan sonra, yenidoğanlar başlangıçta proteinden ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yarayan immunglobulinlerden zengin olan altın değerinde kolostrum (ağız sütü) ile beslenmeye ihtiyaç duyarlar. Bebeğin emmesi veya diğer süt sağma yöntemleriyle kolostrumun sık sık salgılanması; doğumdan yaklaşık 3-4 gün sonra salgılanan olgun anne sütü üretimi için önemli bir tetikleyicidir. Bebek doğum sonrası anne yanına verilemediği dönemde dahi ilk sütün sağılarak bebeğe verilmek için saklanması oldukça önemlidir.

Anne sütü oda sıcaklığında(24 C) 2 saat, buzdolabında (+4 C) 2 gün ve derin dondurucuda 3 ay süre ile saklanabilir.

 

Kolostrumun faydaları nelerdir?

• Bağırsak florasınının gelişimini destekler. Yenidoğan bebeklerde bu flora henüz gelişmemiş olduğu için kolostrumla sağlıklı bir flora oluşumuna zemin hazırlanır.
• Sindirim sistemini destekler. Yine yenidoğan bebeklerde sindirim sistemi henüz gelişmediğinden enfeksiyona eğilim olabilir. Kolostrum alan bebeklerde bu en az düzeye iner.
• Bebeğin vücudundaki anne karnında oluşan mekonyumun (kaka) atılmasını kolaylaştırır. Doğumdan sonra bebeğin vücudunda biriken ve sarılığa neden olan bilirubin isimli maddenin dışkı yoluyla atılması gerekir. Yani kolostrum, sarılık riskini de azaltır.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. İçeriğinde bulunan immunoglobülin A, G, E, D ve E ile bebeği viral ve bakterial her türlü enfeksiyonlardan korur.
• Bebeğin alerjiye yakalanma ihtimalini azaltır.

 

Emme Refleksi ve Bebek Beslenme İhtiyacı İpuçları

Sağlıklı yenidoğanlar anne ile ten tene temas ettiklerinde memeyi bulma ve memeye yapışmayı sağlayan emme refleksine sahiptirler. Bebeğin bu davranışı; onun beslenmesiyle birlikte aynı zamanda annenin bebeğiyle bağ kurmasına, onu tanımasına, bebeğinin ihtiyaçlarına cevap vermesine ve annenin bebek bakımının temellerini öğrenmesine imkan tanır.

Genellikle sağlıklı bir yenidoğan; anne ve bebek faktörlerine ve süt transferinin etkinliğine bağlı olarak bazı değişikliklerle birlikte 24 saatte 8-12 kez beslenmek için uyanır. Bazı bebekler her saat başı beslenmek için işaret verebilirler, ancak daha sonra beslenmeler arası daha fazla uzayabilir. Ebeveyn bebeğin gösterdiği beslenme ihtiyacı ipuçlarına dikkat etmeli ve ihtiyacı olduğunda bebeğini beslemelidir.

 

Bebeğin verdiği ipuçları neler olabilir?

• Başını sürekli etrafında çevirerek aranma hareketi yapması
• Ağzını açıp kapatması veya dudaklarını şapırdatması
• Parmaklarını veya ellerini emmesi

En iyi beslemeye başlama zamanı bebeğin hareket etmeye başlayarak bu ipuçlarını gösterdiği zamandır. Ağlamak açlığın geç bir işaretidir; bu nedenle ebeveynler bebeklerinin ağlamalarını beklemek yerine, beslenme ihtiyacı ipuçları göstermeye başladıklarında bebeklerini beslemeye başlamalıdırlar. Ağlamaya başlamış olan bir bebeği beslemeden önce sakinleştirmek gerekecektir. Bebek ipuçları ile yönlendirilen bebeğin sık beslenmesi ve artan emzirme süresi sayesinde hem anne sütü alımı artacak ve hızla doğum kilosunun üzerine çıkacaktır hem de annenin olgun süt miktarı artacaktır.

Emzirme sonrası mutlaka bebeklerin gazının çıkarılması (geğirme molaları verilmesi) gereklidir. Emzirme esnasında uyuyakalan bebekler için de anneler mutlaka bebeklerinin gazını çıkarmaları gerekmektedir. Bu nedenle bebeklerini uyandırabilmek için bebek bezi değiştirilebilir, bebeğin başı, kolları, sırtları veya ayakları ovalanabilir.

 

Bebeği Doğru Şekilde Emzirmek İçin; 

Emzirme pozisyonunun rahatlığı bebeğin memeye etkili şekilde bağlanmasının temelidir. Doğru emzirme pozisyonunda en önemli nokta annenin ve bebeğin rahat olmasıdır.

 

 

Memeye yapışma sırasında; bebeğin dudakları, meme başı ve alt dudağın yakınındaki areolanın (koyu renkli alanın) çevresini kavrar ve yakalar. Etkili bir kavrama ve süt transferinin belirtileri:

• Anne ve bebek her ikisi de tamamen rahattır.
• Anne çekiş ve baskı hissediyor, ancak meme ucu sürtünmesi, sıkışması veya ağrısı yok.
• Bebeğin ağzı esneyecek kadar geniştir.
• Bebeğin burnunun yakınında alt çeneden daha fazla areola görülür. Diğer bir deyişle, kavrama alanı meme ucuna göre asimetriktir, meme başı bebeğin ağzında yüksektir ve bebeğin burnuna çok daha yakındır.
• Çene memeye gömülüdür ve burun memeye yakındır ancak değmez.
• Yutkunmalar duyulur.
• Emzirmeden sonra meme, emzirmeye başlamadan öncesine göre daha hafif/yumuşaktır.
• Bebek beslendikten sonra mutlu olur: Kollar gevşer ve bebek artık aranmaz.

 

Bebeğin Doyma Belirtilerini Farkedin

Her beslenme seansının amacı, bebeğin tokluk belirtileri gösterene kadar ve bebek memnun olana kadar beslemek olmalıdır. Yeterince beslenen bebekler ellerini ve yü kaslarını gevşetir, uyanıkken memnun görünürler. Erken dönemde yenidoğanın sık beslenme ipuçları göstermesi ve sık beslenmesi gayet normal bir durumdur. Bebek büyüdükçe beslenme aralıkları artacaktır.

 

Yetersiz Alım Belirtilerine Dikkat

Yetersiz alımın en önemli belirtisi ağırlık artışıdır. Bununla birlikte dikkat edilmesi gereken yetersiz alım belirtileri;

• Günde 1’den az dışkılama
• Bebek bezinde kırmızı-turuncu lekeler (ürat kristalleri)
• Cilt kuruluğu ve cilt esnekliğinin azalması, kaybolması
• Bıngıldakta çökme

Şüphelenildiğinde mutlaka bir pediatri uzmanına (çocuk hastalıkları uzmanına)  başvurulmalıdır.

 

Emzirmenin Anne Üzerine Etkileri Nelerdir?

1. Vücut ağırlığında azalmayı sağlar. Özellikle ilk 6 ayda kademeli yavaş kilo verme sağlanır.
2. Annenin diyet içeriğine dikkat etmesi gerekir. Vitamin ve minerallerden zengin gıda tüketimi emzirmeyle olan vitamin ve mineral kaybını önleyecektir.
3. Emzirme sırasında kemik mineral kaybı oluşmaması için mutlaka diyette kalsiyum, magnezyum, fosfor ve çinkodan zengin özellikle de koyu yapraklı sebze tüketim,ne dikkat edilmelidir.

 

Süt Hacmini Neler Belirler?

Yalnız anne sütü ile bebeklerini besleyen sağlıklı anneler günde yaklaşık 750-800 ml süt üretir. Bununla birlikte süt hacmi bireyler arası değişkendir. Doğumdan sonraki ilk 2-3 gün salgılanan kolostrum denen ağız sütü hacmi düşüktür. Sonraki günlerde olgun süt salgılanması başlamasıyla ciddi olarak süt miktarında artış olur. Süt hacmini bebeğin talebi belirler. Emzirme döneminde yeterli süt hacminin sağlanabilmesi için öncelikli şart annenin günde en az 3-3,5 lt (sıcak havalarda 4lt ye kadar çıkılabilir) su tüketimidir. Bununla birlikte sütteki yağ miktarını artırıp doyurucu olmasını sağlayan sağlıklı yağ kaynakları da kontrollü şekilde tüketilebilir. Bunlar arasında fındık, badem, ceviz gibi kuruyemişler ve tahin listenin başında yer alırlar.